Czy są szanse na rynek w Świętochłowicach?

Nasze miasto jest jednym z tych, które nie posiadają rynku. Takiego miejsca, które znajdowałoby się w centrum miasta i w którym świętochłowiczanie mogliby się spotykać.

Zazdrościmy między innymi mieszkańcom Bytomia, Chorzowa, Katowic i Rudy Śląskiej. Od niedawna rudzianie cieszą się nowopowstałym rynkiem. Rzeczywiście miasto ma się teraz czym pochwalić. Przed Urzędem Miasta pojawiła się podświetlana fontanna. Natomiast katowicki rynek jest głównym placem, przez który codziennie przechodzi tysiące mieszkańców. Po dwóch jego stronach stoją domy handlowe, Skarbek i Zenit. W wielu miastach rynek jest miejscem, które tętni życiem. A w Świętochłowicach? Taką ulicą jest Katowicka. A raczej deptak, który można porównać do chorzowskiej ulicy Wolności. A na niej butiki, knajpki i ławeczki. Latem deptak cieszy się dużym powodzeniem. Mieszkańcy przychodzą spacerować i spotykać się ze znajomymi. Kwiaty i klomby zachwycają swoimi barwami. Jednak to nie to samo co rynek. Posiadanie takiego placu jest ważne dla mieszkańców. Więc w czym tkwi problem i dlaczego Świętochłowice są tego pozbawione?

- Sięgając do historii powstania miasta, nie myślano przyszłościowo o takim miejscu - mówi Barbara Josińska, zastępca naczelnika Wydziału Architektury i Gospodarki Przestrzennej.

Jak sobie mieszkańcy taki plac wyobrażają? - Moim zdaniem musiałby być w centrum miasta, najlepiej przed Urzędem Miasta. Z ławeczkami, na których można odpocząć i odprężyć się - marzy Bogusława Mysłek, mieszkanka Świętochłowic.

- Wokół kawiarenki i knajpki z miłą atmosferą - dodaje koleżanka. Nawet główna siedziba Urzędu Miasta nie znajduje się ściśle w centrum. A jego wydziały są zlokalizowane w kilku miejscach. Były pomysły przeniesienia wszystkich wydziałów do jednego budynku. Miała nim być była Dyrekcja Kopalń i Hut Donnersmarcków. Obecnie znajdują się tam mieszkania.

Istniało naprawdę wiele pomysłów, gdzie taki rynek mógłby powstać. Jednak problemem są obiekty, które na takim terenie stoją czy też brak zabudowań wokół takiego placu. Jeśli jest miejsce, to w regionie, które znajduje się poza centrum.

Mieszkańcy po cichu liczą, że w przyszłości także i w Świętochłowicach będzie rynek.

- Jest nowy prezydent miasta, może pomyśli o tym - dodaje Bogusława Mysłek. - Całe życie tu mieszkam i już się przyzwyczaiłam do tego, że nie mamy rynku - mówi Elżbieta Małota, mieszkanka Świętochłowic. - Ale gdzie by to zrobić? - zastanawia się świętochłowiczanka i wielu innych mieszkańców.

Aby zrozumieć powody, dla których Świętochłowice nie posiadają rynku, trzeba zaznajomić się z historią tego miasta. Sięga ona XIII wieku, gdy zostały połączone dwie wsie - Świętochłowic i Chropaczowa. Początkowo Świętochłowice były podzielone na dwie osady - Małe i Duże Świętochłowice. Połączyły się dopiero w 1790 roku, kiedy znalazły się w rękach Józefa von Lippa. Wówczas zabudowa tego miasta była chaotyczna, o nieregularnej strukturze. W XIX wieku zaczął się rozwój zakładów przemysłowych, siła robocza przyjeżdżała z przeróżnych stron Polski. To przede wszystkim dla pracowników przemysłu górniczego i hutniczego budowano osiedla robotnicze. Ich zabudowa była dość przypadkowa, najczęściej wokół miejsca pracy. Przyczynił się do tego hrabia von Donnersmarck, który wybudował hutę żelaza "Bethlen-Falva", obecną Hutę "Florian", a w kopalni "Fausta" rozpoczął wydobycie węgla kamiennego.

Hrabia był również dużym udziałowcem kopalni "Matylda" a w 1838 kupił hutę żelaza "Eintracht". Na obecnej ulicy Katowickiej nadal znaduje się budynek, w którym niegdyś była Dyrekcja Kopalń i Hut Donnersmarcków. Na przeciwko wybudowano Kościół Ewangelicko - Augsburski. Miejsce pomiędzy tymi dwoma budynkami zagospodarowano skwerkiem. - Były wtedy szanse na to, aby powstał plac reprezentacyjny - mówi Barbara Josińska, zastępca naczelnika Wydziału Architektury i Gospodarki Przestrzennej w Świętochłowicach. Jednak za tamtych czasów nie doceniono potencjału tego placu. W 1947 roku powstały na tym miejscu dwa ogromne domy handlowe "Gustlik" i "Honoratka".

- To działki prywatne i inwestycja ich wykupienia byłaby bardzo kosztowna - mówi Joanna Kulik - Lachowicz, naczelnik Wydziału Architektury i Gospodarki Przestrzennej. W połowie XIX wieku rozbudowano kolonię robotniczą "Zgoda". W ciągu kilku lat utworzono tam szkołę oraz Kościół pw. św. Józefa dla mieszkańców.

Jednym z najważniejszych szlaków była ulica Bytomska. Jednak nie prowadziła ona bezpośrednio do dworca kolejowego. A obecna ulica Wyzwolenia była za wąska do transportu, dlatego trzeba było zbudować drogę, która umożliwiłaby dostanie się do dworca. Jest nią obecnie ul Katowicka.

Lipiny posiadają 200- letnią i powstawały na czystym, niezabudowanym terenie. Obecny Plac Słowiański, zwany przez mieszkańców targowiskiem mógłby pełnić funkcję rynku. Jednak taki plac musiałby być zlokalizowany w centrum miasta, a nie w odległych dzielnicach. Dzielnica ta była zaprojektowana w sposób urbanistyczny z normalnymi warunkami zabudowy.

Problem tkwi w tym, że ze względu na zabudowę miasta takiego placu w chwili obecnej nie da się stworzyć, ale są ogromne chęci. - Ze względu na bariery architektoniczne, byłoby trudne utworzenie rynku w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. Jednak warto się zastanowić nad stworzeniem w centrum miasta przestrzeni przyjaznej mieszkańcom, gdzie mogliby spędzać czas - tłumaczy Krzysztof Maciejczyk, rzecznik prasowy Urzędu Miasta. Obecnie taką funkcję pełni deptak na ul. Katowickiej. Mieszkańcy Świętochłowic najczęściej wybierają się do sąsiedniego miasta Chorzowa.