COVID-19 w Warszawie. Cztery lata od pierwszego przypadku. Stolica stoczyła nierówną walkę z wirusem

W niedzielę 8 marca 2020 roku, Ministerstwo Zdrowia wydało specjalny komunikat dotyczący wykrycia pierwszego przypadku zakażenia koronawirusem w stolicy naszego kraju. Chorobę COVID-19 zdiagnozowano wówczas u obywatelki Hiszpanii, pracującej na co dzień w warszawskim oddziale Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej Frontex, mieszczącym się w kompleksie biurowym Warsaw Spire.

Kobieta zaraz po powrocie zza granicy, udała się do przychodni Medicover zlokalizowanej na terenie osiedla "Miasteczko Wilanów". To stamtąd trafiła do Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie przy ulicy Wolskiej 37.

Jest w stanie dobrym, jest w sile wieku, wróciła w ostatnim czasie z Niemiec liniami lotniczymi - przekazał ówczesny rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz.

Następnego dnia wszyscy pracownicy agencji zostali poproszeni o opuszczenie budynku B kompleksu Warsaw Spire, w którym znajdowały się biura Frontexu. Pomieszczenia zostały dokładnie zdezynfekowane, a wszystkie osoby, które w ostatnim czasie miały bezpośredni kontakt z Hiszpanką, udały się na dwutygodniową kwarantannę.

Natychmiast po otrzymaniu informacji o zachorowaniu agencja Frontex podjęła wszystkie niezbędne środki zapobiegawcze zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia. Monitorujemy sytuację i jesteśmy w stałym kontakcie z Ministerstwem Zdrowia i Sanepidem. Osoby, które miały bezpośredni kontakt z pracownikiem zostały poinformowane o konieczności poddania się 14-dniowej kwarantannie - przekazała w oświadczeniu Izabella Cooper z biura prasowego unijnej instytucji.

Obywatelka Hiszpanii była dziewiątą osobą, u której potwierdzono obecność wirusa SARS-CoV-2 na terenie naszego kraju.

Z danych opublikowanych przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Warszawie wynika, że w okresie od 8 marca 2020 roku do 31 grudnia 2022 roku, w stolicy zarejestrowano 426 099 przypadków zakażeń koronawirusem. W konkretnych latach wyglądało to następująco:

• 2020 rok - 64 813 zakażeń
• 2021 rok - 192 015 zakażeń
• 2022 rok - 169 217 zakażeń

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna nie dysponuje danymi dotyczącymi zgonów w Warszawie w wyniku infekcji. Otrzymaliśmy natomiast dane dotyczące całego województwa mazowieckiego. Wynika z nich, że:

• W 2020 roku na Mazowszu zarejestrowano 3 495 zgonów z powodu COVID-19
• W 2021 roku na Mazowszu zarejestrowano 9 030 zgonów z powodu COVID-19
• W 2022 roku na Mazowszu zarejestrowano 2 402 zgony z powodu COVID-19

Pandemia koronawirusa spowodowała ogromną mobilizację wśród warszawskich lekarzy. Część placówek otworzyła specjalne oddziały, w których leczono wyłącznie osoby, które toczyły walkę z infekcją. Tego typu praktykę zastosowano na przykład w Szpitalu Południowym. Chorych na COVID-19 hospitalizowano również m.in. w następujących placówkach:

• Wojewódzki Szpital Zakaźny, ul. Wolska 37
• Wojskowy Instytut Medyczny, ul. Szaserów 128
• Centralny Szpital Kliniczny MSWiA, ul. Wołoska 137
• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego w Warszawie, Oddział Kliniczny Obserwacyjno - Izolacyjny i Pediatrii, ul. Żwirki i Wigury 63A

Przypomnijmy, że w trakcie pandemii koronawirusa, w Warszawie działał także Szpital Tymczasowy na stadionie PGE Narodowym. Na arenie odwołano wówczas część imprez, w tym m.in. koncerty i Zimowy Narodowy.

O szczegółach hospitalizacji w trakcie pandemii rozmawialiśmy z rzecznikiem Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie.

Od września 2020 r. do marca 2022 r. wydanych zostało łącznie 719 decyzji, na podstawie których w podmiotach leczniczych wyznaczonych było w zależności od zmieniających się potrzeb od 726 do 5 532 łóżek. Działania MUW dotyczyły również kierowania personelu medycznego do pracy przy zwalczaniu epidemii w szpitalach, w tym również szpitalach tymczasowych. Od marca 2020 r. do stycznia 2022 r. wydanych zostało łącznie 636 decyzji dla ponad 570 osób - przekazał nam rzecznik prasowy Wojewody Mazowieckiego.

Rzecznik MUW dodał, że w trakcie trwania epidemii oraz pandemii, monitorowany był poziom zajętości łóżek w szpitalach, przez pacjentów z podejrzeniem i potwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, a raporty ze szpitali zbierane i przesyłane były codziennie, przez 7 dni w tygodniu, do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Pierwsza dostawa szczepionek przeciwko chorobie COVID-19 trafiła do stolicy naszego kraju pod koniec grudnia 2020 roku. Przypomnijmy, że preparat nie był ogólnodostępny od samego początku. Od razu mogły z niego skorzystać osoby z tak zwanej grupy "0", wskazanej w Narodowym Programie Szczepień. Byli to m.in.:

• Pracownicy szpitala węzłowego
• Pracownicy pozostałych podmiotów wykonujących działalność leczniczą w tym stacji sanitarno-epidemiologicznych
• Pracownicy domów pomocy społecznej i miejskich ośrodków pomocy społecznej
• Pracownicy aptek, punktów aptecznych, punktów zaopatrzenia w wyroby medyczne
• Osoby zatrudnione na uczelni medycznych i studenci kierunków medycznych
• Osoby zatrudnione w izbach lekarskich, pielęgniarek i położnych, aptekarskich oraz diagnostów laboratoryjnych i fizjoterapeutów

Jednymi z pierwszych osób w Polsce, które przyjęły szczepionkę przeciw COVID-19 byli: naczelna pielęgniarka szpitala MSWiA w Warszawie Alicja Jakubowska i dyrektor tej placówki prof. Waldemar Wierzba. Symboliczne szczepienie odbyło się po świętach, 27 grudnia około godziny 8:30.

Jeśli chcemy wrócić do normalności, wygrać z chorobą, nie ma innej możliwości - trzeba się zaszczepić - przekonywała tuż po szczepieniu Alicja Jakubowska.

Po kilku tygodniach, z możliwości przyjęcia preparatu mogli już skorzystać wszyscy mieszkańcy Warszawy. Szczepienia od początku cieszyły się w stolicy sporym zainteresowaniem. Odbywały się one nie tylko w placówkach medycznych, ale i specjalnych mobilnych punktach. Kolejki do tego typu miejsc, były w 2021 roku częstym obrazkiem.

W stolicy powstało też 13 punktów szczepień masowych. Znajdowały się one w poniższych miejscach:

• Metro Księcia Janusza
• Hala Sportowa przy SP 388, ul. Deotymy 25/33
• Hala Sportowa przy SP 267, ul. Braci Załuskich 1
• Przychodnia Mokotów, ul. Wiertnicza 81
• Stadion Legii, ul. Łazienkowska 3
• Ursynowskie Centrum Kultury "Alternatywy", ul. Indiry Gandhi 9
• Hala Sportowa przy 137 LO, ul. Ossowskiego 25
• Metro Dworzec Wileński
• Białołęcki Ośrodek Sportu, ul. Strumykowa 21
• Metro Trocka
• SP 319, ul. Związku Walki Młodych 10
• Szpital, ul. Stępińska 19/25
• Ośrodek Kultury, ul. Żegańska 1

Warszawiacy szczepili się przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa. Tych, którzy nie byli do końca przekonani, zachęcano w różnego rodzaju kampaniach. Dołączył się do nich m.in. stołeczny Ratusz, który rozdawał zaszczepionym osobom specjalne upominki. Wśród nich warto wymienić m.in. bilety komunikacji miejskiej, wejściówki do teatrów i muzeów, bilety na podróż statkiem po Wiśle czy też koszulki z autografami artystów i sportowców.

Warszawa przez cały pandemiczny była liderem szczepień wśród dużych miast w Polsce. Pod koniec września 2021 roku, jako pierwsza z nich przekroczyła próg 67 proc. mieszkańców, którzy osiągnęli pełną odporność po szczepieniu na COVID-19.

W stolicy w pełni zaszczepionych osób było wówczas 1 202 870. W nagrodę za mobilizację, Warszawa otrzymała 100 tysięcy złotych z rządowego konkursu "Gmina na medal".

Po 2,5 roku od tamtego wydarzenia, zwróciliśmy się do Centrum e-Zdrowia o aktualne informacje w tej sprawie. Jak przekazał nam Piotr Olewiński - dyrektor tamtejszego Departamentu Komunikacji, liczba wykonanych szczepień przeciw COVID-19, wynosi w Warszawie 4 426 019 (dane na 6 marca 2024 roku). Poniżej prezentujemy dane z podziałem na dawki:

• Pierwsza dawka - 1 620 013
• Druga dawka - 1 398 316
• Pierwsza dawka przypominająca - 1 004 206
• Druga dawka przypominająca - 302 264
• Trzecia dawka przypominająca - 74 048
• Trzecia dawka - 16 469
• Czwarta dawka przypominająca - 10 703

Przedstawiciel Centrum e-Zdrowia przekazał nam także, że liczba szczepień w Warszawie wykonanych najnowszą szczepionką Nuvaxovid XBB.1.5 to obecnie 76 663.

Szczepienia przeciwko COVID-19 stały się w swoim czasie nie tylko powodem do żarliwych dyskusji, ale i zapalnikiem do kłótni pomiędzy ich zwolennikami, a przeciwnikami. Atmosferę z pewności zaognił fakt, że kilka stołecznych restauracji, biorących przykład od swoich zagranicznych kolegów po fachu, ogłosiło w mediach społecznościowych przyjmowanie wyłącznie zaszczepionych gości, ozdrowieńców oraz osób legitymujących się negatywnym testem na obecność wirusa SARS-CoV-2.

Wśród lokali, które zdecydowały się na taki ruch, znalazły się:

• Klub SPATiF
• Peaches Gastro Girls
• Yatta Ramen
• Wozownia Bar
• Der Elefant

Powyższe decyzje, a także wiele innych sytuacji, wiążących się z przekonaniem ludzi do zaszczepienia się przeciwko COVID-19, wywołały skrajne emocje wśród mieszkańców stolicy. Jedni twierdzili, że tylko stanowcze ruchy mogą spowodować ograniczenie transmisji wirusa, inni zaś czuli się "segregowani sanitarnie". Ci drudzy organizowali z tego powodu wiele strajków na terenie Warszawy.

Jedną z najbardziej pamiętnych demonstracji była ta zorganizowana 2 października 2021 roku. Wówczas odbył się marsz pod hasłem "'Stop Segregacji Sanitarnej". Jego uczestnicy przeszli z placu Zamkowego pod Sejm RP, w celu ''wyrażenia sprzeciwu wobec polityki dzielenia obywateli ze względu na status zaszczepienia oraz bezprawnym próbą łamania praw obywatelskich przez rząd''.

Ponad rok wcześniej, również pod Sejmem RP, odbyła się manifestacja pod hasłem "Zakończyć Plandemię".

Dość dyktatury, reżimu i niszczenia gospodarki. Koniec z odbieraniem wolności przez rozporządzenia, które są niezgodne z prawem i łamią konstytucję. Szumowski podał się dymisji, ale to nie wszystko. Szumowski musi zostać rozliczony i odpowiedzieć za swoje czyny. Wszyscy razem pokażmy, że potrafimy się zjednoczyć w wspólnej sprawie. Staniemy ramię w ramię ponad podziałami - pisali w mediach społecznościowych organizatorzy strajku.

Pandemia kojarzy nam się nie tylko z wirusem, który przyczynił się do wielu zakażeń i zgonów, ale także z restrykcjami, jakie zostały wprowadzone w celu ograniczenia jego transmisji. Przypomnijmy, że w wyniku obostrzeń, na terenie stolicy czasowo:

• Zamknięto place zabaw, miejskie siłownie
• Zamknięto szkoły i inne placówki edukacyjne, a uczniowie przeszli na tryb pracy zdalnej
• Ograniczono pracę restauracji, które mogły serwować jedzenie jedynie na wynos
• Zamknięto kina
• Zawieszono możliwość odwiedzania chorych w szpitalach
• Wprowadzono limity wiernych w kościołach
• Wprowadzono limity pasażerów korzystających w komunikacji miejskiej
• Wprowadzono limity klientów w sklepach
• Ograniczono działalność galerii handlowych
• Zamknięto zakłady fryzjerskie
• Wprowadzono zakazy zgromadzeń publicznych
• Wprowadzono nakaz zasłaniania ust i nosa w miejscach publicznych

W związku z powyższym, takie obrazki jak puste ulice, potężne kolejki do sklepów, czy obklejone taśmami miejskie place zabaw stały się codziennością.

Seria obostrzeń odbiła się na dużej ilości sektorów gospodarki. Ucierpiały m.in. branża hotelarska, turystyczna i gastronomiczna. Liczne restrykcje przełożyły się na znikome dochody, co z kolei doprowadziło do fali bankructw. W samej Warszawie upadłość ogłosiło kilkadziesiąt restauracji. Wśród nich warto wymienić takie lokale jak:

• Flambeeria
• Kumin
• Bistro de Paris
• Shipudei Berek
• Dom Polski
• Kanapa
• Cafe Marcinek
• Yache Korea
• Tahina
• Superiore
• Hałas Vinyl+Coffee
• Madame Szpakoska
• Zoni
• Przyjemność
• Superlando
• Drukarnia
• WuWu
• Fest Port Czerniakowski
• Bistecca Bistro
• Secado
• Ed Red
• Biała. Zjedz i Wypij
• Talerzyki
• Zapiekanki PRL

Pisząc o zamkniętych warszawskich restauracjach, nie sposób nie wymienić takiego miejsca jak PiwPaw. Wszystko za sprawą oryginalnego sposobu, w jakim lokal walczył z utrzymaniem się na rynku w ciężkich czasach.

Wiele osób z ogromnym zaciekawieniem obserwowało, jak pub PiwPaw przy ul. Żurawiej 32/43 walczył z obostrzeniami i co rusz zamieniał się w nowy biznes, by cały czas funkcjonować. Za każdym razem było to jednak tak skonstruowane, że przy okazji każdy gość mógł wypić sobie piwo. Jedni podziwiali lokal za walkę, drudzy krytykowali za tworzenie ogniska umożliwiającego rozpowszechnianie się zakażenia koronawirusem. Jedno jest pewne - zachowanie właściciela było bardzo odważne, tym bardziej, że nie zraziło go zatrzymanie przez policję i postawienie kilkudziesięciu zarzutów.

PiwPaw przetrwał czas głębokiego lockdownu, ale nie dotrwał do zluzowania obostrzeń i legalnego otwarcia jako pub. W maju 2021 roku właściciel potwierdził w rozmowie z nami, że nastał koniec kultowego warszawskiego miejsca.

Doszliśmy już do takiej granicy, że nie jesteśmy w stanie dalej funkcjonować. Policja zabrały cały towar, który mieliśmy. Nie możemy nic więcej kupić, bo nie mamy koncesji. Nie ma sensu dalej się z nimi kopać. Udało im się zapędzić nas w kozi róg. Właściciel ciągle wystawia mi faktury na 60 tys. każdego miesiąca, mimo że nie mogę tam pracować. To jest totalny absurd, nie chcę tego dalej ciągnąć - tłumaczył w rozmowie z naszym portalem Michał Maciąg, właściciel PiwPaw-u.

Czas, gdy Warszawa znajdowała się w żółtej i czerwonej strefie, przełożył się na intensywne działania służb prewencyjnych. Funkcjonariusze policji i straży miejskiej patrolowali stołeczne ulice, sprawdzając, czy mieszkańcy stosują się do wprowadzonych obostrzeń. Mundurowi wystawiali wówczas mandaty za m.in.:

• Niestosowanie się do obowiązku zakrywania nosa i ust maseczką ochronną lub przyłbicą
• Nieuzasadnione wychodzenie z domu
• Branie udziału w zgromadzeniach powyżej 2 osób

Postanowiliśmy zwrócić się do stołecznych służb z pytaniem o ilość wystawionych mandatów, a także łączną kwotę, na jaką opiewały kary. Straż miejska odpowiedziała nam, że nie prowadzi tego typu statystyk. Wciąż czekamy natomiast na informację od policji.

Dotarliśmy jednak do danych z 2020 roku - i musimy przyznać. Mandaty podczas pierwszej fali koronawirusa, sypały się w stolicy lawinowo.

Tylko w sobotę za naruszenie art. 54 kw. mandatami karnymi ukarano ponad 200 osób. Z tego samego artykułu, w związku z odmową przyjęcia mandatów do sądu skierowane jest kolejne 36 wniosków o ukaranie - poinformowała 4 kwietnia 2020 roku stołeczna policja.

Ukarano wówczas m.in. trzy osoby, które niedaleko dawnej Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu handlowały paszą dla ptaków.

Dzień później, mandatami ukarano ponad 220 osób, a w związku z odmową przyjęcia mandatów do sądu skierowane jest kolejne 56 wniosków o ukaranie.

Łącznie, tylko od 24 marca do 5 kwietnia 2020 roku stołeczni policjanci nałożyli 646 mandaty karne oraz skierowali 214 wniosków o ukaranie do sądu.

Jerzy Jabraszko z referatu prasowego Straży Miejskiej w Warszawie, przypomniał w rozmowie z naszym portalem o licznych działaniach, w które zaangażowali się stołeczni mundurowi podczas trwania pandemii.

Czas pandemii był dla nas dużym wyzwaniem. Niemniej cały czas realizowaliśmy bieżące zgłoszenia mieszkańców i dbaliśmy o ich bezpieczeństwo, a w odpowiedzi na zagrożenie wynikające z pandemii zmodyfikowaliśmy sposób funkcjonowania naszej formacji. Strażnicy, egzekwując obowiązujące przepisy prawa zgodnie z poleceniami Prezydenta m.st. Warszawy i w związku z decyzjami Wojewody Mazowieckiego, podjęli ścisłą współpracę z policją. Dotyczyła ona dyslokowania patroli straży miejskiej, zgodnie ze wskazaniami komendantów rejonowych policji oraz weryfikacji realizacji nakazów, zakazów i obowiązków wynikających z przepisów wprowadzonych w związku z zagrożeniem epidemicznym - opisuje Jerzy Jabraszko.

Przedstawiciel straży miejskiej dodaje, że ważnym elementem działań mundurowych były szeroko zakrojone akcje profilaktyczne i informacyjne. Funkcjonariusze apelowali do mieszkańców Warszawy o to, by byli odpowiedzialni, stosowali się do przepisów sanitarnych i tym samym przyczyniali się do skutecznej walki z epidemią. Z radiowozów emitowane były specjalne komunikaty głosowe o zagrożeniu epidemicznym. Wspólnie z BBiZK, funkcjonariusze przekazywali płyny dezynfekcyjne przychodniom.

Zapewniono bezpieczeństwo i porządek w siedzibach zamkniętych urzędów dzielnic. Strażnicy podejmowali działania zabezpieczające pracę służb miejskich, związane z dezynfekcją (ozonowaniem) przestrzeni publicznych, przekazywali maseczki osobom, które nie miały zasłoniętych ust i nosa - mówi nam Jerzy Jabraszko.

Bardzo ważnym zadaniem w czasie pandemii była także pomoc osobom w kryzysie bezdomności, ubogim i potrzebującym, które nie radziły sobie z zaistniałą sytuacją. Strażnicy miejscy niosący im pomoc często przekazywali środki dezynfekcyjne, maseczki, a także rzeczy pierwszej potrzeby. Informowali, gdzie mogą otrzymać pomoc. Czynnie uczestniczyli również w organizowanych przez miasto akcjach szczepień osób w kryzysie bezdomności. Pomagali w wypełnianiu niezbędnych dokumentów.

Dużą rolę w tym zakresie mieli strażnicy działający w Ulicznym Patrolu Medycznym, którzy jako pierwsi udzielali osobom bezdomnym pomocy, a gdy było to niezbędne, kierowali do przychodni lub wzywali na miejsce pogotowie. Wdrożono system zdalnego powiadamiania, nawiązano współpracę z SOdON, Biurem Pomocy i Projektów Społecznych oraz Stowarzyszeniem Lekarze Nadziei, którym straż miejska przekazywała informacje o bezdomnych, którzy oddalili się ze szpitali lub opuścili miejsca kwarantanny, będąc osobami z potwierdzonym wynikiem dodatnim na COVID-19 - informuje rzecznik prasowy warszawskiej miejskiej.

1 lipca 2023 roku na terenie Warszawy, jak i całej Polski został zniesiony stan zagrożenia epidemicznego spowodowany zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Został on wprowadzony 16 maja 2022 r. Wcześniej - od 20 marca 2020 r. - obowiązywał stan epidemii.

5 maja 2023 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła koniec pandemii COVID-19.